"Demirs beleid duwt mensen opzij en in de marge" – Het rapport van minister van Werk en Onderwijs Zuhal Demir (N-VA)

Wat pakt ze aan?

• Dienstencheques werden duurder: Die extra euro gaf marge om een hoger loon voor huishoudhulpen te onderhandelen.
• Aandacht voor loopbaanbegeleiding specifiek voor jongeren is een goede zaak en nodig.
• Inefficiënte rsz-doelgroepkortingen werden afgeschaft.
• Aandacht voor de impact van de federale belastinghervorming op de lage lonen.

Wat loopt grondig mis?

• Beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd; Er ligt geen uitgewerkt plan klaar. Terwijl mensen binnenkort hun uitkering verliezen, is er geen versterkt traject, geen alternatief, geen ‘ultiem jobaanbod’. Integendeel, terwijl de uitkering beperkt wordt, worden de sancties nog opgedreven. Werklozen worden in de steek gelaten. Ook de rest van de arbeidsmarktmaatregelen zijn niet aangepast aan de invoering van de beperking van de uitkeringen.
• Forse besparingen, zowat overal. Het arbeidsmarktbeleid wordt weggevaagd. Vlaanderen schrapt zo de facto de eigen bevoegdheden in zake werk. Minder opleiding, minder middelen, hogere drempels. Loopbaancheques worden duurder, inschrijvingsgeld voor volwassenenonderwijs blijft een obstakel, deeltijdswerkers verliezen hun recht op Vlaams opleidingsverlof.
• Ook VDAB wordt zwaar getroffen. 10% van het werkingsbudget wordt weggesneden. Dat zorgt nu al voor stopgezette projecten, minder opleidingen en beperkte begeleiding. Enkel wie ‘in profiel’ zit, krijgt nog ondersteuning. Het principe dat de VDAB paritair bestuurd wordt door de sociale partners werd ook met één pennentrek doorbroken.Werkbaar werk blijft totaal afwezig in haar beleid. Nochtans gaat het over stress, werkdruk en jobkwaliteit – problemen die almaar groeien en die mensen massaal doen uitvallen. Demir focust liever op de dweil (strenge activering) dan op het sluiten van de kraan (uitval en werkdruk aanpakken).
• Geen actie tegen discriminatie. Praktijktesten blijven uit. Er is geen plan om werkgevers aan te spreken of om diversiteit te stimuleren.
• En misschien wel het belangrijkste: Demir overlegt met niemand. Sociale partners die het draagvlak van werkgevers en werknemers voor het beleid zouden moeten bieden en een goede uitvoering kunnen garanderen, worden nauwelijks betrokken. Sociaal overleg wordt aan de kant geschoven en inspraak wordt bemoeilijkt.

Demir snijdt hard, maar bouwt nauwelijks iets op in de plaats. Ze legt de lat streng en hoog voor iedereen, behalve voor zichtzelf. Draagvlak voor het beleid, een visie opbouwen en rekening houden met wie niet mee kan lijken onbelangrijk in haar beleid. Losse maatregelen op buikgevoel lijken voorlopig de rode draad te zijn in haar aanpak. 

Er wordt bespaard in plaats van versterkt. En dat vergroot de kloof: tussen wie kansen krijgt, en wie uit de boot valt. Kortom: Demir voert vooral uit wat Demir denkt naargelang het moment en voert verder blind de strenge lijn uit die haar partij jarenlang heeft aangekondigd. Maar of het werkt? Daar zijn steeds meer twijfels over. 

En hoe doet ze het als minister van onderwijs? 

Verhogen inschrijvingsgelden CVO’s: De minister van Werk en Onderwijs hecht enkel belang aan levenslang leren als dat leren arbeidsmarktgericht is. Zij gaat voorbij aan het feit dat volwassenenonderwijs ook een socialisatie- en integratiefunctie heeft. Door taalopleidingen onder te brengen bij de opleidingen die niet of in veel mindere mate toegang bieden tot de arbeidsmarkt, geeft zij als minister van Onderwijs opnieuw de boodschap dat alleen Nederlands belangrijk is op onze arbeidsmarkt.

Minimumdoelen basisonderwijs: De minister van Onderwijs wil inzetten op kennisrijke minimumdoelen voor het basisonderwijs. Dat is goed: kennisrijke doelen maken een goede opvolging en bijsturing mogelijk, en dat komt de onderwijsgelijkheid ten goede. Het komt er nu vooral op aan om de minimumdoelen goed te vertalen naar de school- en klaspraktijk. Daarvoor moeten voldoende middelen worden voorzien. We willen weten of deze minimumdoelen ook echt doen wat ze beloven, en dus dat de impact wordt nagegaan op de gelijke onderwijskansen, op het aantal leerlingen dat het getuigschrift van het basisonderwijs behaalt, en op de aansluiting met het secundair onderwijs.

Miranda Ulens, algemeen secretaris Vlaams ABVV: “Zuhal Demir bespaart op begeleiding, verhoogt de drempels tot opleiding, en schuift de verantwoordelijkheid volledig door naar de werkzoekende. Maar zonder investering in mensen en zonder strijd tegen discriminatie is dit geen activeringsbeleid, maar afschuifbeleid. Zo help je mensen niet vooruit maar duw je ze gewoon opzij en in de marge. Voor werknemers levert het beleid van Demir ook niet veel op, behalve een lijstje van dingen die ze voortaan zelf moeten betalen of geregeld krijgen, zoals opleiding. En ook op vlak van onderwijs frons ik de wenkbrauwen. Ballonnetje oplaten is niet de manier om onze kwalitatiefvol onderwijs van richting te laten veranderen. Ze zou beter inzetten op structureel overleg met de stakeholders.”